Nếu người ta có thể nhận diện người bằng dấu vân tay, nhận diện từng sản phẩm trong một siêu thị rộng lớn bằng mã vạch sản phẩm, thì sinh vật cũng có thể được nhận diện … nhờ sự khác nhau trong DNA của chúng.

Trình tự DNA được tạo thành từ các đơn vị là nucleotide. Trình tự DNA của mỗi sinh vật đặc trưng và khác với sinh vật khác. Sử dụng tính đặc trưng của một đoạn trình tự DNA ngắn để phân biệt và nhận biết sinh vật được gọi là kỹ thuật DNA barcoding - Mã vạch DNA.

Kỹ thuật DNA barcoding có nhiều ứng dụng trong nghiên cứu khoa học và cả trong thực tiễn. Người ta sử dụng mã vạch DNA để nghiên cứu sự đa dạng di truyền ở những vùng địa lý khác nhau, từ đó có được thông tin sinh tồn của sinh vật nhằm kịp thời bảo tồn các loài bị đe dọa. DNA barcode cũng được sử dụng để phân biệt cây thuốc giả và cây thuốc thật, có ý nghĩa đáng kể trong lĩnh vực dược phẩm. Một số nhà khoa học sử dụng mã vạch DNA đặc trưng cho các nhóm loài để suy ra mối quan hệ di truyền giữa các loài sinh vật. Và còn nhiều ứng dụng khác nữa.

Tại Khoa Công nghệ Sinh học, trường Đại học Nguyễn Tất Thành, các giảng viên cùng sinh viên cũng đã có nhiều nghiên cứu và công bố trên lĩnh vực mã vạch DNA:

1. Huyen-Trang Vu, Ngan Tran, Thanh-Diem Nguyen, Quoc-Luan Vu, My-Huyen Bui, Minh-Tri Le, Ly Le. Complete Chloroplast Genome of Paphiopedilum delenatii and its relationships to other Paphiopedilum species. Plants, 2020, 9, 9(1):61.
2. Huyen-Trang Vu, Quoc-Luan Vu, Thanh-Diem Nguyen, Ngan Tran, Thanh-Cong Nguyen, Phuong-Nam Luu, Duy-Duong Tran, Truong-Khoa Nguyen, Ly Le. Genetic diversity and Identification of Vietnamese Paphiopedilum species using DNA sequences. Biology, 2020, 9(1):9.
3. Vũ Thị Huyền Trang, Vũ Quốc Luận, Lê Thị Ngọc Điệp, Nguyễn Thanh Điềm, Nguyễn Thành Công, Lưu Phương Nam, Nguyễn Hữu Thuần Anh, Trần Duy Dương, Trần Hợp, Trần Hoàng Dũng. Nhận diện phân tử một số loài lan Hài Paphiopedilum đặc hữu tại Việt Nam. Tạp chí Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, 2020, 2(2).
4. Nhu-Hoa Nguyen^#, Huyen-Trang Vu^#, Ngoc-Diep Le, Thanh-Diem Nguyen, Hoa-Xo Duong, Hoang-Dung Tran*. Molecular Identification and Evaluation of the Genetic Diversity of Dendrobium Species Collected in Southern Vietnam. Biology, 2020, 9(4):76.
5. Huyen-Trang Vu, Ly Le. Bioinformatics Analysis on DNA Barcode Sequences for Species Identification: A Review. Annual Research & Review in Biology, 2019, 34(1):1-12.
6. Huyen-Trang Vu, My-Huyen Bui, Quoc-Luan Vu, Thanh-Diem Nguyen, Hop Tran, Huu-Trung Khuat, Ly Le. Identification of Vietnamese Paphiopedilum Species Using Vegetative Morphology. Asian Journal of Plant Sciences, 2019, 34(1):1-14.
7. Vũ Thị Huyền Trang, Trần Anh Khoa, Vũ Quốc Luận, Lê Thị Lý, Phạm Công Hoạt, Trần Hoàng Dũng. Đặc điểm di truyền trình tự loài lan Hài hồng Paphiopedilum delenatii đặc hữu Việt Nam. Tạp chí KH&CN Việt Nam, 2019, 61(5).
8. Nguyễn Hữu Thuần Anh, Nguyễn Hữu Vinh, Nguyễn Minh Hiển, Nguyễn Thanh Điềm, Lê Thị Ngọc Điệp, Nguyễn Trường Khoa, Trần Thị Bích Huy, Trần Hoàng Dũng, Vũ Thị Huyền Trang*. Khảo sát một số vùng trình tự phân tử trong việc nhận diện các giống xoài (Mangifera L.) ở Việt Nam. Kỷ yếu Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc 2019. 576-581.
9. Vũ Thị Huyền Trang, Trương Quốc Thịnh, Nguyễn Thanh Điềm, Lê Tuấn Lộc, Lê Thị Ngọc Điệp, Tôn Nữ Thùy An. Khảo sát một số vùng trình tự phân tử trong việc nhận diện các giống vú sữa (Chrysophyllum L.) ở Việt Nam. Kỷ yếu Hội nghị Công nghệ Sinh học toàn quốc 2019. 582-587.
10. Huyen-Trang Vu, Phuong Huynh, Hoang-Dung Tran, Ly Le. In Silico Study on Molecular Sequences for Identification of Paphiopedilum Species. Evolutionary Bioinformatics, 2018, 14:117693431877454.
11. Thi Huyen Trang Vu, Thi Ly Le, Truong Khoa Nguyen, Duy Duong Tran, Hoang Dung Tran. Review on molecular markers for identification of Orchids. Vietnam Journal of Science and Technology (version English), 2017, 59(2):62-75.
12. Vũ Thị Huyền Trang* Đặng Văn Khải, Nguyễn Thị Nhã. Lựa chọn, thiết kế, thử nghiệm và ứng dụng một số mồi nhằm khuếch đại các vùng trình tự tiềm năng để nhận diện các loài lan Hài (Paphiopedilum) Việt Nam. Tạp chí Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, 2017:113-118.
13. Dương Tấn Nhựt, Vũ Quốc Luận, Vũ Thị Huyền Trang, Nguyễn Phúc Huy, Trần Hoàng Dũng. Đánh giá đặc điểm hình thái, định danh phân tử và khả năng sinh trưởng, phát triển của một số giống lan hoàng thảo giả hạc (Dendrobium sp.). Tạp chí Công nghệ Sinh học 2015, 13(2A): 469-476. ISSN: 1811-4989.
14. Đỗ Thành Trí, Trần Duy Dương, Trần Hoàng Dũng, Trần Lệ Trúc Hà, Vũ Thị Huyền Trang. Ứng dụng công nghệ DNA để phân loại và nhận diện lan hoàng thảo trầm rừng (Dendrobium parishii) và phi điệp (Dendrobium anosmum) tại Việt Nam. Tạp Chí Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, kỳ 2 tháng 9/2012:3-18.
15. Trần Hoàng Dũng, Đỗ Thành Trí, Trần Lệ Trúc Hà, Vũ Thị Huyền Trang, Trương Quốc Ánh, Lê Quân, Nguyễn Thị Vân Anh. Sử dụng gen matK để nhận diện, đánh giá đa dạng di truyền và tiến hóa của loài Dioscorea alata và Dioscorea persimilis trồng ở Việt Nam. Tạp chí Công nghệ sinh học 2012, 10(4A): 859-866. ISSN 1811-4989.
16. Thai Ke Quan, NV Tu, Tran Ngoc Trinh, Huynh Van Hieu, Chung Anh Dung, Tran Hoang Dung. Evaluation of genetic diversity of Phu Quoc ridgeback dogs based on mitochondrial DNA Hypervariable-1 region. Tạp chí Công nghệ sinh học 2016, 14: 245-253.
17. Tran Duy Duong, Khuat Huu Trung, Nguyen Thi Thanh Thuy, Pham Bich Hien, Nguyen Truong Khoa, Tran Hoang Dung. Identification of Vietnamese native Dendrobium Species based on ribosomal DNA internal transcribed spacer sequence 2018, 10:1-12.
18. Trần Hoàng Dũng, Trương Nguyễn Thị Như Mai, Nguyễn Thành Công, Huỳnh Văn Hiếu. Complete mitochondrial genome sequences of rare haplotype E4 from Phu Quoc ridgeback dog. Vietnam Journal of Biotechnology 2017, 15(1):45-54.
19. Thái Kế Quân, Nguyễn Văn Tú, Huỳnh Văn Hiếu, Nguyễn Thành Công, Trần Hoàng Dũng. Quy trình tách chiết DNA đơn giản và hiệu quả từ lông chó. Tạp chí Sinh học 2016, 38(1):124-132.
20. Quan Ke Thai, Van-Hieu Huynh, Anh-Dung Chung, Hoang-Dung Tran. Evaluation of genetic diversity of Vietnamese dogs based on mitochondrial DNA hypervariable-1 region. Научный результат. Серия «Физиология» 2016, 2(3):9.
21. Trần Thu Hoa, Trần Hoàng Dũng, Nguyễn Lê Huyền Thanh, Nguyễn Thị Ngọc Tuyết, Nguyễn Thị Phương Thảo, Trần Hồng Bảo Quyên, Trần Công Luận. Khảo sát đặc tính dược liệu và bước đầu định danh bằng trình tự ITS và matK cho một mẫu ngải mới tìm thấy ở vùng núi Cấm-An Giang. Tạp chí Dược học, 53(2):40-46.
22. K Hoef-Emden, HD Tran, M Melkonian. Comparative phylogenetic analyses of cryptophyte nuclear, nucleomorph and plastid genes: tree topologies and branch lengths. Hội thảo Phycologia 2005, 44(4):45-46.

Sinh viên Khoa Công nghệ Sinh học trường Đại học Nguyễn Tất Thành yêu thích lĩnh vực ứng dụng Tin Sinh học trong nghiên cứu và ứng dụng mã vạch DNA có thể chủ động theo các lab của cô Vũ Thị Huyền Trang để cung tham gia nghiên cứu. Sinh viên cũng nên trau dồi khả năng linh hoạt trong sử dụng máy tính và ngoại ngữ tiếng Anh để có thể dễ dàng tiếp cận các phần mềm chuyên dụng khi áp dụng Bioinformatics trong lĩnh vực này.

Huyền Trang